Jan Kraan en de Kraanstraat
Auteur: Ton Verhart
Jan Kraan
Dit bordje hing heel lang naast de voordeur van Bredeweg 35. Zelfs nog lang nadat Jan Kraan al met pensioen was gegaan.
[Johannes Franciscus Kraan (Jan) werd geboren in Den Haag op 26 juli 1907. Ouders waren: Antonius Cornelis Kraan en Johanna Jansen. Hoe ze in Haastrecht belandden is onbekend.
De lagere school werd door Jan in Gouda gevolgd op de katholieke jongensschool aan de Spieringstraat. Niet op de fiets overigens, hij moest elke schooldag dag heen en weer lopen van Haastrecht naar Gouda. Hij had er overigens goede herinneringen aan want een van de schoolmeesters wist hem enthousiast te maken voor natuurkunde en techniek.
Zijn vader, Antonius Cornelis was in Haastrecht een bedrijf begonnen, gevestigd aan de Kleine Haven (C220=Kleine Haven 2). Waarom en wanneer onbekend. De foto geeft aan, dat het een timmerfabriek was, met als specialisatie ramen, deuren en kozijnen, dus toeleverancier van de aannemers in en rond Haastrecht.
Al vroeg in het bedrijf.
Er was geen ontkomen aan. Jan moest meedoen in het bedrijf van zijn vader. Hij vertelde dat hij zelf liever de techniek in was gegaan. Hij heeft zich daar maar bij neergelegd en het timmer- en aannemersbedrijf vele jaren uitgevoerd. Als ontspanning en om zijn interesse in techniek gestalte te geven schafte hij een motorfiets aan. Zijn vader vond het niks maar Jan vond zijn motorfiets het einde. Het provinciale kenteken H-47607 voor de op de foto afgebeelde motorfiets werd in 1925 afgegeven. Dergelijke kentekens bleven in gebruik tot 1950.
Militaire dienst
Een heldhaftige Jan. Onduidelijk in
welk jaar deze foto is genomen.
Waarschijnlijk vlak voor de
Tweede Werelsoorlog.
In militaire dienst gaan was meestal niet iets waar je voor koos, het was een verplichting om “voor je nummer” in dienst te gaan. Jan was aanvankelijk bij de infanterie ingedeeld,
hetgeen inhield dat er vooral veel gelopen moest worden. Toen echter bleek dat hij auto kon rijden werd hij door defensie alsnog ingedeeld bij het Korps Motordienst.
Op 11 oktober 1933 trouwde hij in Gouda met Johanna Jacoba de Wijs (Annie). De verkering was een beetje in het geheim geweest: Annie was protestant en Jan katholiek.
Dat lag toen nog erg gevoelig. Annie is katholiek geworden. Ze zijn lang en gelukkig getrouwd geweest tot Annie op 27 april 1985 overleed.
Jan neemt de zaak over van zijn vader
Waarschijnlijk nam Jan in 1936 de zaak van zijn vader over. De Schoonhovensche Courant van 30 sept 1936 vermeldt J. Kraan als inschrijver bij een aanbesteding.
Tijdens de mobilisatie in 1940 werd Jan (toen 32 jaar) opgeroepen voor militaire dienst.
De foto is volgens zijn zeggen in de Peel Raam stelling opgenomen. Of en wat Jan daar heeft gedaan bij het uitbreken van de 2e WO is onbekend. Hij zou rondrijdend met een militaire vrachtwagen in de Krimpenerwaard nog zijn beschoten
In ieder geval is hij niet in krijgsgevangenschap hoeven gaan. Misschien was hij als aannemer onmisbaar (?).
Inkwartiering tijdens WO II
In de 2e WO werd een Duits soldaat bij Jan ingekwartierd. Geen kwaaie vent volgens Jan.
V.l.n.r. Jan en A.C. Kraan, (toekomstig compagnon Henk van Straaten(?), 2 onbekenden en de Duitse soldaat). Ondanks die inkwartiering zou Jan ook hand- en spandiensten aan het verzet hebben geleverd.
Tijdens s de 2e WO kon er nog wel gewerkt worden. In 1941 werd het stoomgemaal polder Hogenboezem flink gerepareerd. (er zijn nog meer foto’s van dat werk).
Jan was chauffeur bij de Haastrechtse Brandweer. De foto is (volgens bijschrift) uit 1944. Dat kan kloppen; het provinciale kenteken werd in de periode 1939-1942 afgegeven. Voor “Trouw en Brandweerdienst” ontving hij een medaille (Jkraan12.jpeg)
Na de oorlog werd een Fiat Topolino aangeschaft (later een VW Kever) waarmee reizen in binnen en buitenland werden gemaakt. Annie en Jan waren verzot op kamperen, gewoon in het wild of op een camping.
Radio amateur
Al voor en tijdens de 2e WO was Jan bezig geweest met radiotechniek. Hij was lid van club van radiozendamateurs (Veron) en slaagde op 12 oktober 1946 voor het examen radiozendamateur dat in Den Haag door de PTT werd afgenomen. Hij kreeg de roepnaam PA0NK (“pee-aa-nul-en-ka”). Apparatuur maakte hij vaak zelf. Een hobby die hij tot bijna aan het einde van zijn leven in het Hof van Stein nog bleef doen.
In de 70er jaren werd zelfs een gigantische draaibare antenne op het dak van Bredeweg 35 geplaatst, waarmee moeiteloos verbinding met andere amateurs in de hele wereld werd gemaakt.
Overgeschakeld naar een andere hobby
Radiotechniek en elektronica werden steeds ingewikkelder met steeds kleinere onderdelen. Jan ging met veel enthousiasme over op een andere hobby: het maken van “ouderwetse klokken”. Bijna alles maakte hij zelf, tot en met de tandwielen, met een flinke draaibank die hij in zijn hobby kamer op de eerste verdieping had geïnstalleerd. Op 26 mei 1984 toonde hij zijn creaties met trots in de Grote Kerk in Haastrecht.
Trotse vakman
De grootste “bouwklus” die Jan uitvoerde was de bouw van de loodsen van Zagerij & Schaverij De Hoop. Hij had het daar altijd over wanneer er over de Haastrechtse brug werd gereden. Na zijn pensionering bleef hij nog vele jaren actief voor de landheer van enkele boerderijen in de polder Stein.
Nadat hij zijn bedrijf had overgedaan aan Henk van Straaten, met wie hij al jaren had samengewerkt, hebben Jan en Annie nog kunnen genieten van hun vrije leven. Hij kocht nog een mooie rode snelle wagen waarmee ze op vakantie naar het buitenland gingen.
Dat was afgelopen toen ze tijdens een ritje in Den Haag bij een ongeluk (schuld van Jan) betrokken raakten dat ernstig had kunnen uitpakken. Jan nam een drastisch besluit: de auto werd verkocht en Jan bestuurdezelf geen auto meer.
Begin jaren 80 werd Annie in toenemende mate dement en moest Jan het huishouden grotendeels zelf doen.
Na Annie’s overlijden in werd Bredeweg 35 (een huurhuis) te groot voor Jan alleen. Bovendien ging zijn gezichtsvermogen achteruit, waaraan niets te doen was, zodat hij niet langer klokken kon maken. Hij kon een appartement in het Hof van Stein (De Ruyterstraat 44 in Haastrecht) verkrijgen. Toen ook zijn gehoor slechter werd en lopen moeilijk werd, was “de lol” zoals hij zei er van af. Er was weinig meer overgebleven: niet meer lezen, niet meer knutselen, TV kijken was bijna onmogelijk, niet meer naar het dorp wandelen. Hij kon ook niet meer goed voor zichzelf zorgen. Geprobeerd is een plaats in de Liezeborgh te krijgen, maar door ontzettend bureaucratisch getreuzel is dat niet meer gelukt. Hij werd ziek en werd medio januari 1999 in het Groene Hart Ziekenhuis opgenomen waar hij op 20 januari overleed.
De laatste foto van hem in het Hof van Stein achter zijn korte golf radiozendapparatuur is van 28 juni 1998 staat aan het begin van dit artikel.
De Kraanstraat
[foto onthulling naambordje]
De Kraanstraat, eerder Provinciale weg genaamd, loopt van het Marktveld naar de Kleine Haven en dit waren de straatjes waar veel kinderen opgroeiden en zich thuis voelden.
Cor van Someren was één van die kinderen met goede herinneringen aan die tijd en heeft de volgende lofzang gemaakt:
Midden in de Kraanstraat
Wij woonden midden
in de Kraanstraat en als
kind voelde ik me daar
helemaal thuis, speciaal in
de zomer want die stond altijd
in de straat en volop op het huis.
Midden in de Kraanstraat hadden we
een grote tuin vol goudsbloemen,
dahlia’s, gladiolen, pompoenen en
kippen en een haan erbij
net als konijnen, witte muizen
en vissen in en om het huis.
Ik woonde midden in de Kraanstraat
en als jongen had ik daar meestal
mijn thuis, dat kwam vooral
door mijn moeder die was de
bindende factor en die zat altijd aan tafel
in het zonnige huis.
onder de groene linde midden
in de Kraanstraat groeide ik op en
leerde er tekenen, fietsen en gras
eten als de beste, ik was er altijd buiten
ondanks de binnenschuur
en het kolenhok in huis
ik heb gewoond op nummer
nummer twaalf midden in de Kraanstraat
en nog weer later was ik er zelden
thuis, maar als kind heb ik er heerlijk
met Mans gespeeld op een veldje over
het hoge hek voor het huis.
Wij woonden in het midden van de
Kraanstraat, maar ‘ut weggie’ is er
niet meer, bloemen niet meer en vrijheid
niet meer en toch ben ik niet ver weg gegaan
om de herinneringen niet te laten vervagen
nu ik ouder ben en de zon weer schijnt in huis
Bronnen: Ton Verhart, lange tijd buurman van Jan Kraan.
Fam. Kraan uit Boskoop
Cor van Someren
T
Al voor en tijdens de 2e WO was Jan bezig geweest met radiotechniek. Hij was lid van club van radiozendamateurs (Veron) en slaagde op 12 oktober 1946 voor het examen radiozendamateur dat in Den Haag door de PTT werd afgenomen. Hij kreeg de roepnaam PA0NK (“pee-aa-nul-en-ka”). Apparatuur maakte hij vaak zelf. Een hobby
die hij tot bijna aan het einde van zijn leven in het Hof van Stein nog bleef doen.
In de 70er jaren werd zelfs een gigantische draaibare antenne op het dak van Bredeweg 35 geplaatst, waarmee moeiteloos verbinding met andere amateurs in de hele wereld werd gemaakt.
Overgeschakeld naar een andere hobby
Radiotechniek en elektronica werden steeds ingewikkelder met steeds kleinere onderdelen. Jan ging met veel enthousiasme over op een andere hobby: het maken van “ouderwetse klokken”. Bijna alles maakte hij zelf, tot en met de tandwielen, met een flinke draaibank die hij in zijn hobby kamer op de eerste verdieping had geïnstalleerd. Op 26 mei 1984 toonde hij zijn creaties met trots in de Grote Kerk in Haastrecht.
Trotse vakman
De grootste “bouwklus” die Jan uitvoerde was de bouw van de loodsen van Zagerij & Schaverij De Hoop. Hij had het daar altijd over wanneer er over de Haastrechtse brug werd gereden. Na zijn pensionering bleef hij nog vele jaren actief voor de landheer van enkele boerderijen in de polder Stein.
Nadat hij zijn bedrijf had overgedaan aan Henk van Straaten, met wie hij al jaren had samengewerkt, hebben Jan en Annie nog kunnen genieten van hun vrije leven. Hij kocht nog een mooie rode snelle wagen waarmee ze op vakantie naar het buitenland gingen.
Dat was afgelopen toen ze tijdens een ritje in Den Haag bij een ongeluk (schuld van Jan) betrokken raakten dat ernstig had kunnen uitpakken. Jan nam een drastisch besluit: de auto werd verkocht en Jan bestuurdezelf geen auto meer.
Begin jaren 80 werd Annie in toenemende mate dement en moest Jan het huishouden grotendeels zelf doen.
Na Annie’s overlijden in werd Bredeweg 35 (een huurhuis) te groot voor Jan alleen. Bovendien ging zijn gezichtsvermogen achteruit, waaraan niets te doen was, zodat hij niet langer klokken kon maken. Hij kon een appartement in het Hof van Stein (De Ruyterstraat 44 in Haastrecht) verkrijgen. Toen ook zijn gehoor slechter werd en lopen moeilijk werd, was “de lol” zoals hij zei er van af. Er was weinig meer overgebleven: niet meer lezen, niet meer knutselen, TV kijken was bijna onmogelijk, niet meer naar het dorp wandelen. Hij kon ook niet meer goed voor zichzelf zorgen. Geprobeerd is een plaats in de Liezeborgh te krijgen, maar door ontzettend bureaucratisch getreuzel is dat niet meer gelukt. Hij werd ziek en werd medio januari 1999 in het Groene Hart Ziekenhuis opgenomen waar hij op 20 januari overleed.
De laatste foto van hem in het Hof van Stein achter zijn korte golf radiozendapparatuur is van 28 juni 1998 staat aan het begin van dit artikel.
De Kraanstraat
[foto onthulling naambordje]
De Kraanstraat, eerder Provinciale weg genaamd, loopt van het Marktveld naar de Kleine Haven en dit waren de straatjes waar veel kinderen opgroeiden en zich thuis voelden.
Cor van Someren was één van die kinderen met goede herinneringen aan die tijd en heeft de volgende lofzang gemaakt:
Midden in de Kraanstraat
Wij woonden midden
in de Kraanstraat en als
kind voelde ik me daar
helemaal thuis, speciaal in
de zomer want die stond altijd
in de straat en volop op het huis.
Midden in de Kraanstraat hadden we
een grote tuin vol goudsbloemen,
dahlia’s, gladiolen, pompoenen en
kippen en een haan erbij
net als konijnen, witte muizen
en vissen in en om het huis.
Ik woonde midden in de Kraanstraat
en als jongen had ik daar meestal
mijn thuis, dat kwam vooral
door mijn moeder die was de
bindende factor en die zat altijd aan tafel
in het zonnige huis.
onder de groene linde midden
in de Kraanstraat groeide ik op en
leerde er tekenen, fietsen en gras
eten als de beste, ik was er altijd buiten
ondanks de binnenschuur
en het kolenhok in huis
ik heb gewoond op nummer
nummer twaalf midden in de Kraanstraat
en nog weer later was ik er zelden
thuis, maar als kind heb ik er heerlijk
met Mans gespeeld op een veldje over
het hoge hek voor het huis.
Wij woonden in het midden van de
Kraanstraat, maar ‘ut weggie’ is er
niet meer, bloemen niet meer en vrijheid
niet meer en toch ben ik niet ver weg gegaan
om de herinneringen niet te laten vervagen
nu ik ouder ben en de zon weer schijnt in huis
Bronnen: Ton Verhart, lange tijd buurman van Jan Kraan.
Fam. Kraan uit Boskoop
Cor van Someren